नव्वदीपार केलेला म्हतारा सायबू राठोड अजूनही रोज गावात येतो. उदास झालेल्या पाराच्या कट्ट्यावर फिकट चेहऱ्याने बसून असतो तेंव्हा अस्ताला जाणारा सूर्य त्याच्या डोळ्यात उतरतो, काना कोपरा धुंडाळतो. त्याला हवं ते न गवसल्यामुळे क्षितिजाकडं धाव घेतो, अंधारात लुप्त होऊन सायबूचं रहस्य शोधत राहतो ! सायबूच्या मागावर चंद्राला पाठवतो. तो ही हरतो मग नव्या उमेदीने सूर्य पुन्हा उगवतो पण सायबूचं सत्य काही केल्या उमगत नाही. सायबू म्हणजे वठलेल्या लिंबाचा बुंधा ! लिंब वठत चालला की आधी त्याच्या डोकीवरच्या फांद्या जळू लागतात, पानं काळीपिवळी होऊन झडू लागतात, उरतात त्या केवळ काटक्या. वठलेल्या लिंबावर पक्षी देखील घरटं बांधत नाहीत. सायबूचंही असंच काहीसं होतं. वय झाल्यानं त्याच्या अंगाची कातडी लोंबत होती, पाठीत बाक आला होता, ढोपराची हाडं वर आली होती. पायातलं बळ मात्र टिकून होतं. नडगीच्या हाडावर चटका दिलेला डाग वागवत मिशांना पीळ देत दिवस मावळायच्या बेतात असताना तो गावात यायचा. चोरखिसे असणारा अंगरखा, सैल चोळणा हा त्याचा वेश. लालजर्द रेशमी फेट्याखाली डोईवरचे चांदी झालेले राठ केस दडून असत. कपाळावर आठयांची नक्षी असे, त्यात केसांच्या बटा डोकावत. टोकदार तरतरीत लांब नाकाखालच्या झुपकेदार मिशा त्याच्या राकट चेहऱ्याला शोभून दिसत. हनुवटीवरची म्हस लक्ष वेधून घेई. दाट जाड्याभरडया भुवयाखालचे मिचमिचे डोळे गोंधळात टाकत. डोळे वटारल्यावरच त्याच्या नजरेतली जरब कळे. पहाडी घोगऱ्या आवाजानं माणूस दचके. बोलताना कानाच्या पाळ्यातल्या सोन्याच्या बाळ्या लकालका हलत. निम्मे अर्धे दात पडले असले तरी बोलताना खालच्या जबड्यातले सोनेरी दात चमकत. रासवट काळ्या ओठामुळे तो अधिकच रानटी वाटे. पारावर बसून पाय हलवू लागला की त्याच्या पायातली चांदीची जाडजूड घडीव तोडी किनकिनत. हातातलं कडं थेट ढोपरापर्यंत मागं रेटून घातल्यानं मनगटापर्यंतच्या धमन्या तटतटून फुगलेल्या दिसत. त्याला पहिल्यांदा पाहणारा माणूस त्याच्याबद्दल वेगळाच विचार करे. म्हातारा रासवट, कणखर, खडूस असावा असं वाटे. पण वस्तुस्थिती तशी नव्हती. झिजलेल्या चंदनाबद्दल सगळेच बोलतात पण वर्षानुवर्षे घरदारासाठी झिजणाऱ्या सहाणेबद्दल कुणीच बोलत नसतं, सायबूचं जगणं त्या सहाणेसारखं होतं !
